Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΝΤΕΛΩΣ ΓΥΜΝΟΣ ΣΤΗ ΧΛΩΡΑΚΑ

Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΥΜΝΟΣ

Διερωτήθηκε ο Ιωάννης ο Πρόδρομος, «Μα, εσένα θα βαπτίσω;» Και του απάντησε ο Χριστός, «Άφες άρτι, πρέπει να πληρώσω με πάσαν δικαιοσύνην και πάσαν ταπείνωση.

Η δημόσια Βάπτιση του Χριστού ως εναρκτήρια πράξη πριν από το δημόσιο έργο του συμβολίζει κατά πρώτον την απαλοιφή των μέχρι την ημέρα της βαπτίσεως αμαρτημάτων, και δεύτερον, την απαλλαγή από τις συνέπειες του προπατορικού αμαρτήματος.

Ο Χριστός όμως ως αναμάρτητος υιός του Θεού, δεν χρειαζόταν να απαλλαγεί από αμαρτίες, οπότε η βάπτιση του έγινε ως συγκατάβαση σε όλα τα ανθρώπινα για να καταδείξει «τι πρέπει ο άνθρωπος πράττει».

Περί της βαπτίσεως λοιπόν, βλέπουμε εικονογραφημένες αγιογραφίες σε πολλές εκκλησίες να παριστάνουν την πρώτη ύψιστη πράξη και ταπείνωση του Χριστού, την εικόνα της βαπτίσεως και την φανέρωση της Αγίας Τριάδας. Μέσα στο ύδωρ ευρίσκεται ο Χριστός και η επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος έρχεται ωσεί (ως) περιστερά, ενώ ταυτοχρόνως ακούγεται η φωνή του αφανέρωτου Πατρός που ουδέποτε αγιογραφείται, να μαρτυρεί τη θεότητα του Υιού ονομάζοντας τον  «αγαπητόν Του Υιόν».

Σε όλες τις Αγιογραφήσεις ο Χριστός βαπτίζεται φέροντας συνήθως κάποιο άσπρο ρούχο στη μέση ενώ το δεξί ή και τα δύο του χέρια ευρίσκονται ανατεταμένα σε θέση ευλογίας.

Στις εκκλησίες συνηθίζουν κατά τη βάπτιση, συμβολικά να φορούν στους βαπτισμένους ρούχα λευκά, ίδιο χρώμα με το ένδυμα που φορούσε ο χριστός κατά τη βάπτιση του, «όσοι εβαπτίσθητε εις Χριστόν, Χριστόν ενεδύθητε»

Ενώ λοιπόν κατά τους συνηθέστερους εικονογραφικούς τύπους, έχουμε τον Χριστό συνήθως να βαπτίζεται ενδεδυμένος με λευκό ρούχο στη μέση, κάποιες φορές τον ευρίσκουμε κατά τα παλαιά πρότυπα εντελώς γυμνό.

Δύο σπάνιες τοιχογραφίες με το Χριστό να βαπτίζεται εντελώς γυμνός, ευρίσκονται μία στο μικρό αρχαίο ναό της Παναγίας της Χρυσελεούσης στη Χλώρακα, καθώς και άλλη μία στην αρχαία εκκλησία της Αγίας Παρασκευής στη Γεροσκήπου.

Είναι Βυζαντινού ρυθμού εκκλησίες μάλλον ενάτου αιώνα καθώς ξέρουμε πως η τεχνοτροπία της βαπτίσεως του Χριστού χωρίς ένδυμα, ήταν από Ρώσους Αγιογράφους που επεκράτησε από τον έκτο μέχρι τον ένατο αιώνα.
Στις δύο αυτές εκκλησίες εν μέσω άλλων τοιχογραφιών, ξεχωρίζουν αυτές
μοναδικές και σπάνιες στον κόσμο, που κατά τα παλαιά πρότυπα ο Χριστός βρίσκεται στον Ιορδάνη ποταμό εντελώς γυμνός, έχοντας λίγο διασταυρωμένα τα πόδια του με σκοπό να καλύψει το φύλο με ελαφριά στροφή.

Η αρχαία εκκλησία της Παναγίας της Χρυσελεούσης στη Χλώρακας εικάζεται από τις επίσημες Αρχαιολογικές αρχές ότι κτίστηκε τον 12^ο ή 13^ο αιώνα, όμως καθώς ιστορικά γνωρίζουμε πώς η τεχνοτροπία της βαπτίσεως του χριστού εντελώς γυμνού είναι Ρωσικής προελέυσεως μιας τεχνοτροπίας που διήρκησε από τον 6^ο μέχρι τον 9^ο  αιώνα, μάλλον ίσως το κτίσιμο ανάγεται πολύ αρχαιότερα από τον 12^ο αιώνα.

Η μικρή εκκλησία ευρίσκεται στην κεντρική πλατεία της κοινότητας. Στον τρούλο και σε διάφορα μέρη των τοίχων, αλλά ιδιαίτερα μέσα στο ιερό του ναού, ευρίσκονται σπάνιες αγιογραφίες και ανάμεσα τους η εικονογραφία που κατά τα παλαιά πρότυπα ο Χριστός βρίσκεται στον Ιορδάνη ποταμό  εντελώς γυμνός,  έχοντας λίγο διασταυρωμένα τα πόδια του  με σκοπό να καλύψει το φύλο με ελαφριά στροφή.

Εξέχουσα από τις άλλες Αγιογραφίες ως προς την τεχνοτροπία της και την καλλιτεχνική της αξία, παριστά το Χριστό να στέκεται στη μέση του Ιορδάνη γυμνός ντυμένος με την Αδαμική γυμνότητα, αποδίδοντας τοιουτοτρόπως το ένδοξο ένδυμά του Παραδείσου με το οποίο θα έπρεπε να ενδύεται η ανθρωπότητα. Το ένα του πόδι προβάλλει μπροστά για να δείξει την υπέρτατη πρωτοβουλία του να βαπτιστεί από το Ιωάννη, αλλά και για να κρύψει την γύμνια του η οποία αισχύνει ίσως τις σκέψεις των αμαρτωλών.

Στην εκκλησία της Παναγίας της Χρυσελεούσης στη Χλώρακα ο Χριστός είναι γυμνός, εντελώς γυμνός. Ενώ αλλού του φορούν λευκό ρούχο, σ αυτή την Αγιογραφία ο ζωγράφος χωρίς ηθικολογικές φοβίες και ενδοιασμούς για το γυμνό, σε μια ύψιστη παράσταση του υιού του Θεού, αναπαραστά τη γύμνια της ανθρωπότητας χωρίς η δική του γυμνότητα να προκαλεί, δηλώνοντας τοιουτοτρόπως πως δεν είναι προκλητικοί οι δρόμοι που χαράσσει η Εκκλησία μας.

Είναι η ασκητική γυμνή παρουσίαση του σώματος του Θεανθρώπου που ζωγραφισμένος με κατανυκτικές γραμμές, αποτελεί την γυμνή αγιογράφηση της αναβάπτισης του ανθρώπου. 

ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΤΑΠΑΚΟΥΔΗΣ